Apostil Nedir, Nereden Alınır, Nerede Kullanılır

Apostil şerhi, uluslararası niteliğe sahip ve birçok önemli hukuki işlemde başvurulan belgedir. Apostil; mahkeme kararı, sabıka kaydı gibi resmi belge için alınır ve söz konusu belgelerin yurt dışında geçerli olmasını sağlar. Aynı zamanda yurt dışından alınmış bir belgenin de ilgili ülke mercileri tarafından apostil şerhi konulması suretiyle Türkiye’de geçerli olması sağlanır. 6 Ekim 1961 tarihinde “Lahey Konvansiyonu” ile apostil şerhinin temel kuralları ve koşulları belirtilmiş olup aynı zamanda yasal zemine bağlanmıştır. Bu kurum, sadece söz konusu uluslararası anlaşmanın taraf ülkeleri açısından geçerlidir.

Apostile taraf ülkeler İçişleri Bakanlığı resmi sitesinde yer almaktadır. Söz konusu apostil şerhinin uygulanmasında göz ardı edilmemesi gereken husus; şerh konulduğu takdirde sözleşme taraf tüm ülkeler için geçerlidir fakat bu durum, şerh konulan belgenin diğer ülkelerde re’sen kullanılabileceği manasını doğurmaz. Bir başka ifade ile Fransa’da boşanmış kişiler, ilgili karara şerh aldıktan sonra Türkiye’de de boşanmış kabul edilmezler. Boşanmış kabul edilebilmeleri için tanıma – tenfiz prosedürünün tamamlanması gereklidir. Tanıma – tenfiz prosedürünün takip edilebilmesi için de boşanma kararında söz konusu şerh bulunmalıdır.

Apostil Nedir?

Apostil şerhi uygulaması izah edildiği üzere uluslararası hukukta da iç hukukta da oldukça önemli işleve sahiptir. Resmi belgeler için konulan şerhte yer alması gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu hususlar şu şekilde ifade edilir:

1. Belgenin düzenlendiği ülke,
2. Belgeyi imzalayan merci | kişi,
3. Belgeyi imzalayan kişinin resmi sıfatı,
4. Belgede bulunan mührün hangi makamca vurulduğu,
5. Şerhin tarihi, verildiği yer ve şerh numarası,
6. İşlemleri gerçekleştiren makama ait mühür ya da kaşe,
7. Şerhin düzenleyen yetkilinin imzası.

Sürecin genelinde ciddi bir gider söz konusu değildir. Bunun yanı sıra prosedür işlemlerin takibi veya vekaletname verilecek deneyimli bir avukat ile belirlenecek hukuki danışmanlık ücreti için birtakım giderler olacaktır. Bu ücret, kişi ile avukat arasında, baro tarafından belirlenen tarife göz önüne alınarak belirlenecektir.

Tasdiki yapılamayacak belgeler:

1. Diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından düzenlenmiş belgeler,
2. Ticaret veya gümrük işlemleriyle doğrudan ilgili olan idari belgelerdir.
3. Sözleşmenin 6. maddesi uyarınca “Her Akit Devletin, şerh vermek üzere yetkili kılınan makamları belirlemesi, bunlarda değişiklik olduğunda da keyfiyeti Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirmesi” gerekmektedir.
4. Sözleşmenin 9. maddesinde “Her Akit Devlet, işbu Sözleşmede tasdik bağışıklığının öngörüldüğü hallerde kendi diplomasi veya konsolosluk memurlarınca tasdik işlemi yapılmamasını sağlamak üzere gerekli önlemleri alacaktır” denmekte ve usulüne göre Apostil Şerhi uygulanmış bir belgenin başkaca bir tasdike gerek olmadığı belirtilmektedir.
5. Anılan Sözleşme metni ile sözleşmeye taraf olan ülkelere ait güncel liste ile her bir ülkede Apostil Şerhi koymaya hangi makamların yetkili olduğuna dair bilgilere, “https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/authorities1/?cid=41” adresinden ulaşılması mümkün olmaktadır.
6. Malumları olduğu üzere, uluslararası sözleşmeler TBMM tarafından onaylanmasını müteakip kanun vasfını almakta ve milli kanunlarımız gibi yürürlük kazanmaktadır.

Apostil Ne Demek?

Apostil, resmi belge ve evrakların uluslararası zeminde geçerli olmasını sağlamak maksadıyla şerh edilir. Lahey anlaşması ile yasallaşan bu işlem, aynı anlaşmaya taraf ülkelerde geçerlidir. Herhangi bir ülkede resmiyet arz eden resmi belgenin bir başka ülkede geçerli olması ve o ülke tarafından tanınması için onay statüsü olarak tanımlanan bu kurum, valilik ve kaymakamlıklardan alınır ve ödenmesi gereken herhangi bir ücret bulunmaz.

Şerh konularak tasdik edilen belgeler genelde; evlilik cüzdanı, vekâletname, diploma veya doğum belgesi gibi evraklardır. Anlaşma gereği tasdik edilen belgenin tabi olduğu geçerlilik süresi bulunmaktadır. Ancak bu süre, anlaşmaya taraf ülkelerin tasarrufunda belirlenir.

Tasdik edilecek belge için öncelikle tercüme işlemlerinin tamamlanması gereklidir. Belge, hangi ülkede kullanılacaksa o ülkenin resmi diline tercüme edilmeli ve noterde onaylanması gerekir. Bunun yanı sıra onaylanan belge başlığında ana başlığında muhakkak “Apostille (Convention de La Hay edu 5 octobre 1961)” ifadesi Fransızca yer almalıdır.

Apostil Şerhi

Apostil şerhi, bir belgenin gerçek ve yasal olduğunu tasdikleyen ve bir başka ülkede yasal olarak kullanılmasına olanak tanıyan belge onay sistemidir. Lahey Konvansiyonunda 5 Ekim 1961 tarihinde kuralları ve şartları belirlenen bu sistem sadece Lahey Konvansiyonu’na üye ya da taraf ülkelerce geçerlidir. İfade edilen onay sisteminin elektronik ortamda gerçekleşmesi ise e – apostil olarak adlandırılır.

E – apostil süreci birtakım prosedürlerin takip edilmesi ile tamamlanır. Süreç:

1. Şerh konulacak belgeye dair müracaatta bulunulması,
2. Başvurunun, tasdik şerhini uygulamaya yetkili mercie sunulması,
3. Sunulan kurumun söz konusu belgeyi elektronik ortamda oluşturması ve güvenli veri iletim araçları yardımıyla müracaat eden için online ortam üzerinden teslim edilmesi,

Şeklindedir. Elektronik ortamda gerçekleştirilebilmesi sayesinde zaman, iş gücü ve maddi tasarruf sağlanır.

Elektronik ortamda yetkili kurumca oluşturulan ve e – apostil uygulanan evrak, PTT aracılığıyla Nitelikli Elektronik Sertifika ile imzalanır. İmzalanan evrak, müracaat eden kişiye tevdi edilir. Bu işlemlerin ardından ilgili belgenin resmiliği ve doğruluğu teminat altına alınır. Söz konusu belgenin sunulduğu yabancı resmi merciler, ilgili belgenin resmiliğini ve doğruluğunu “Belge Doğrulamak İstiyorum” sekmesini kullanarak teyit edebilirler.

Apostil Nereden Yapılır?

Apostil şerhinin yapılacağı merci, her ülkenin kendi tasarrufu ile tayin ettiği mercidir. Türkiye’de yetkili merci ise idari ve adli belgelerde ayrım gösterir. İdari belgeler için şerh:

• Valilikler,
• Valileri,
• Vali adına vali yardımcıları,
• Vali adına hukuk işleri müdürlükleri,
• Kaymakamlıklar,

Üzere konulmakta olup adli belgeler içinse:

• Ağır ceza mahkemesi kurulmuş olan merkezlerdeki Adli yargı Adalet Komisyonu Başkanlıkları,

Aracılılığı ile konulur.

Apostil tasdikinin geçerli olmadığı ülkelerde resmi belgelerin doğruluğunu ve geçerliliğini sağlamak adına konsolosluklara başvurulur. Ancak söz konusu tasdik, konsolosluklardan alınmaz.

Kişinin yabancı bir ülkede alınmış boşanma kararı bulunuyor ve bu kararın Türkiye’de doğrulanması ve tanınması için haricen tanıma davası açması gerekli değildir. Bunun yanı sıra 2018 yılında yürürlüğe konan yeni bir düzenleme ile sadece tanıma için nüfus müdürlüğüne müracaat edilerek işlem gerçekleştirilebilmektedir. Şayet yurt dışındaki bir ülkede alınan boşanma kararında, boşanma hükmü haricinde boşanmanın fer’i sonuçlarına dair hükümler mevcutsa bu durumda tenfiz davası açılması gereklidir. Fakat, ister tanıma ister tenfiz prosedürlerine ihtiyaç duyulsun her halde tasdik gereklidir. Aksi takdirde söz konusu boşanma Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınmaz yahut tenfizi söz konusu olmaz. Tanıma ve tenfiz davalarında lazım gelen belge ve evraklar genel itibariyle şu şekildedir:

• Yurt dışında gerçekleşen boşanmaya ilişkin mahkemede verilen kesin kararın aslı,
• Söz konusu mahkeme kararı için verilmiş apostil şerhi,
• İfade edilen ölçülere uygun düzenlenmiş şerhin tercümesi
• Şerhin ve kararın yeminli mütercim tercümanca çevrilmesi ardından noterden alınmış onay.

Yabancılardan kimi durumlarda şerh tasdikli sabıka kaydı talep edilmektedir. İzin veya başka bir işlem için müracaat eden yabancının kendi ülkesinde suç sayılan fiilleri işleyip işlemediğini belirlemek gayesiyle talep edilir.

Sonuç

Apostil, bir belgenin noter vasıtasıyla birtakım prosedürlerden geçirilip kanunen tasdik edilmesine yarayan belgedir. Uluslararası belge geçerliliği, 5 Ekim 1961 tarihinde gerçekleşen Lahey Anlaşması ile apostil edinme koşuluna bağlanmıştır. Türkiye’de Lahey Anlaşması’na imza atan ülkeler arasında olup Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, mevcut belgelerinin yurtdışında doğrulanmasını ve geçerli olmasını sağlamak amacıyla söz konusu belgelere apostil tasdiki yaptırmaları zorunludur. Bir döneme kadar sadece valiliklerce yapılmakta iken artık kaymakamlıklar da için yetkili kılınmıştır. Kişi, bir yeminli tercüme bürosunda apostil düzenletmeli ve yetkili mercilerin onayının ardından belgenin kullanılacağı ülkelerin Türkiye elçiliklerince tasdik edilmesi gereklidir.